नवी मुंबईतील डीपीएस तलावाचा निसर्गसंपन्न पुनरुज्जीवन प्रकल्प यशस्वी ठरला आहे. आता शेकडो फ्लेमिंगो पक्षी पुन्हा या तलावात परतले आहेत.
ठाणे खाडीसोबत या तलावाला जोडणाऱ्या दोन महत्त्वाच्या पाण्याच्या वाहिन्या पुन्हा उघडण्यात आल्यामुळे हे शक्य झाले. नैसर्गिक भरती-ओहोटीचा प्रवाह पुन्हा सुरू झाल्याने सुमारे 30 एकर क्षेत्रफळाचा हा जलसाठा पुन्हा जैवविविधतेने समृद्ध झाला आहे.
या पुनरुज्जीवन मोहिमेचा प्रारंभ नवी मुंबई महानगरपालिकेने (NMMC) केला होता. जानेवारी ते मे 2024 दरम्यान फ्लेमिंगोंच्या झालेल्या अचानक मृत्यूची चौकशी करणाऱ्या उच्चस्तरीय समितीने अनेक शिफारसी केल्या होत्या. या मृत्यूचे प्रमुख कारण म्हणून भरतीच्या पाण्याच्या वाहिन्यांमध्ये आलेले अडथळे ओळखण्यात आले होते.
वनमंत्री गणेश नाईक यांच्या सूचनेनंतर या प्रकल्पाला गती मिळाली. नाईक यांच्या या भूमिकेचे पर्यावरण प्रेमींकडून विशेष कौतुक करण्यात आले.
महानगरपालिकेच्या अभियंत्यांनी अतिक्रमण काढून टाकले आणि पाईप्सच्या उंचीमध्ये बदल करून भरती-ओहोटीचे पाणी सहजतेने ये-जा करू शकेल, अशी सोय केली. या उपाययोजनांमुळे तलावातील स्थिर व सडलेले पाणी बाहेर पडले आणि ताजे पाणी यायला सुरुवात झाली. त्यामुळे फ्लेमिंगो आणि अन्य जलजैविक प्रजातींसाठी पोषक असे पर्यावरण निर्माण झाले.
पुनरुज्जीवित झालेला डीपीएस तलाव आता पक्षी निरीक्षक आणि छायाचित्रकारांसाठी एक महत्त्वाचा आकर्षण बिंदू बनला आहे.
नेटकनेक्ट फाउंडेशनचे संचालक बी. एन. कुमार यांनी वनमंत्री नाईक यांच्या नेतृत्वाखाली या पुनरुज्जीवन प्रकल्पाला दिशा मिळाली, असे नमूद करत त्यांचे कौतुक केले. महाराष्ट्र सरकारने या तलावाला "संरक्षण राखीव क्षेत्र" (Conservation Reserve) म्हणून घोषित करण्यास सहमती दर्शवली असून, या संदर्भात अधिसूचना लवकरच निघणार आहे.
या यशस्वी प्रकल्पाच्या पार्श्वभूमीवर, नवी मुंबईतील इतर जलाशयांचेही जतन करावे, अशी मागणी पर्यावरणवाद्यांकडून होत आहे. सध्या दुर्लक्षित अवस्थेत असलेल्या एनआरआय वेटलँडचेही पुनरुज्जीवन करण्याची गरज त्यांनी अधोरेखित केली आहे.
डीपीएस तलावाचे पुनरुज्जीवन हे केवळ एक यशस्वी पर्यावरण प्रकल्प नसून, संपूर्ण क्षेत्रातील वेटलँड संवर्धनासाठी एक प्रेरणास्थान ठरत आहे. अशाच सातत्यपूर्ण प्रयत्नांमुळे नवी मुंबई खरोखरच “फ्लेमिंगो सिटी” या नावाला साजेशी ठरेल, अशी अपेक्षा व्यक्त होत आहे.
हेही वाचा
Share
Tweet
